Mała architektura przy szlakach turystycznych – typy obiektów

Infrastruktura szlaku turystycznego to nie tylko oznakowanie przebiegu trasy. To także inne elementy przygotowane w celu poprawienia komfortu korzystania z udostępnionych dróg. Niezwykle duże znaczenie mają tu obiekty małej architektury.

Obiekty małej architektury przy szlakach turystycznych pełnią istotną rolę w zapewnianiu komfortu i bezpieczeństwa użytkownikom. Dobrze zaprojektowane wzbogacają ofertę szlaku, czasami same stając się atrakcją.

Obiekty małej architektury decydują o funkcjonalności i estetyce szlaku. Poprzez charakter tych obiektów – ich styl, jakość wykonania, rozmieszczenie i stan techniczny – użytkownicy oceniają cały szlak. Obiekty małej architektury są wizytówką szlaku w terenie.

Co to jest mała architektura?

Według przepisów Prawa budowlanego za obiekty małej architektury można uznać obiekty niewielkich rozmiarów o określonych funkcjach np:

  • obiekty związane z kultem religijnym (kapliczki, krzyże)
  • obiekty architektury ogrodowej (posągi, donice, pergole, altany, ale nie oczka wodne)
  • obiekty użytkowe służce rekreacji codziennej (ławki, leżaki, stoły, urządzenia placów zabaw, siłowni zewnętrznych)
  • obiekty użytkowe służące utrzymaniu porządku (kosze na śmieci, śmietniki, stojaki rowerowe).

Ustawowy katalog

Wskazał iż obiekty małej architektury muszą być zbliżone do tego co zawiera katalog zawarty w ustawie.

Rozmiar

Dodatkowo muszą charakteryzować się niewielkim rozmiarem bezwzględnym, ale także względnym, czyli wynikającym z umiejscowienia w konkretnej przestrzeni, w odniesieniu do otoczenia np. wielkości okolicznych budynków.

Funkcja

Istotna jest także funkcja obiektu (art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego). Dlatego np. wg aktualnego orzecznictwa skrzynka pocztowa nie jest obiektem małej architektury.

Dodatkowo obiekty małej architektury mają pełnić „funkcje o charakterze nieuciążliwym i pobocznym w stosunku do korzystania z danej nieruchomości”.

Technika wykonania

W niektórych przypadkach do oceny, czy dany obiekt będzie obiektem małej architektury konieczne będzie ustalenie techniki w jakiej powstał.

Cel

Oceniając czy obiekt można zaliczyć do małej architektury należy wziąć pod także sposób, w jaki jest użytkowany. A to dlatego, że nie zawsze jest on zgodny z powszechnie przyjętą funkcjonalnością. Wiele wątpliwości w tym zakresie dotyczy przede wszystkim różnego typu altan i wiat.

Mała architektura przy szlakach turystycznych – rodzaje obiektów

  1. Tablice informacyjne
    Tablice informacyjne to jeden z podstawowych elementów małej architektury umieszczany przy szlakach turystycznych. Lokalizowane w strategicznych miejscach (np. przy skrzyżowaniach dróg, szlaków, czy miejscach odpoczynku) przekazują informacje o trasie, jej długości, poziomie trudności, atrakcjach turystycznych w okolicy, a także ostrzeżenia o trudnych odcinkach. Dzięki nim turyści mogą planować swoją podróż i lepiej orientować się w terenie. Tablice informacyjne mogą także prezentować informacje o charakterze edukacyjnym.
  2. Obiekty małej architektury w miejsca odpoczynku
    Miejsca odpoczynku to specjalnie wyznaczone strefy przeznaczone dla użytkowników, którzy na krótki czas chcą przerwać podróż. Dzięki wytyczeniu takich przestrzeni odpoczywający nie utrudniają ruchu na szlaku, nie doprowadzają do degradację zieleni wzdłuż trasy. Miejsca odpoczynku koncentrują użytkowników o podobnych potrzebach. Miejsca odpoczynku wyposażone są zazwyczaj różnego typu obiekty małej architektury: w stoły i ławy do siedzenia oraz kosze na śmieci. W wersji bardziej rozbudowanej w miejscach odpoczynku powstają wiaty lub altany, które chronią przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi: deszczem, wiatrem czy intensywnym słońcem.
  3. Toalety
    Toalety to obiekty, o których organizatorzy szlaków często zapominają. Odpowiednio zaprojektowane i utrzymane punktu sanitacji powinny być obowiązkowym elementów szlaków turystycznych, szczególnie w miejscach o słabo rozwiniętej infrastrukturze.

Katalog obiektów małej architektury, które mogą towarzyszyć szlakom turystycznym jest znacznie dłuższy. Można tu dodać paleniska, donice, stojaki rowerowe, stacje ładowania, stacje naprawy rowerów, barierki, witacze, płotki itp.

Zalety obiektów małej architektury przy szlakach rowerowych

  • Bezpieczeństwo i wygoda: Dobrze zaprojektowane obiekty małej architektury znacząco podnoszą komfort podróży i zapewniają bezpieczeństwo użytkownikom.
  • Wzbogacenie doświadczeń turystycznych i atrakcyjności tras: Estetyczne i dobrze utrzymane obiekty małej architektury o różnych funkcjach uatrakcyjniają szlak, dzięki czemu zwiedzanie staje się bardziej interesujące.
  • Dostępność: Obiekty małej architektury przy szlakach turystycznych mogą zapewnić wygodę osobom o różnych potrzebach, w tym rodzinom z dziećmi, seniorom czy osobom niepełnosprawnym.

Mała architektura przy szlakach turystycznych – zgłoszenie czy pozwolenie

Obiekty małej architektury, które mają towarzyszyć szlakom turystycznym powstają w miejscach publicznych (nie na prywatnych posesjach). Z tego powodu zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 28 Prawa budowlanego wymagane jest zgłoszenie budowy właściwemu organowi.

Zgłoszenie powinno zwierać:

  • rodzaj, zakres i sposób wykonania obiektu
  • termin rozpoczęcia prac
  • oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością
  • projekt zagospodarowania terenu

Podsumowanie

Obiekty małej architektury przy szlakach turystycznych rowerowych to niezbędne elementy infrastruktury, które zapewniają komfort, bezpieczeństwo i przyjemność podróży. Dzięki nim, rowerzyści mogą w pełni cieszyć się trasą, odpocząć, naprawić rower, a także lepiej poznać atrakcje turystyczne okolicznych terenów

Źródła: